Najczęściej popełniane błędy w fotografii ruchu gwiazd (startrails) – cz. II

Błędy w fotografii gwiazd

Druga część opisu najczęściej popełnianych błędów w fotografii gwiazd, a w szczególności tych robionych w trakcie rejestrowania gwiezdnych śladów.

1. Uważaj gdzie świecisz

W nocy wystarczy nawet pozornie dość słabe źródło światła by zepsuć nam nasz kadr. Dlatego jeśli nie planujemy, w sposób kontrolowany doświetlać pierwszego planu, bardzo ostrożnie obchodźmy się oświetleniem. Musimy pamiętać, że matryca aparatu jest w stanie zarejestrować dużo więcej niż nasze oczy. Kombinacja długiego czasu naświetlnia, wysokiego iso wraz z jakimś źródłem oświetlenia zazwyczaj kończy się małą katastrofą. Widać to dokładnie na poniższym zdjęciu. Za piękny czerwony kolor odpowiadają światła stopu, które włączyłem nieświadomie naciskając pedał hamulca siedząc w samochodzie. Nawet tak słabe światło potrafi zaświetlić dół kadru psując całe ujęcie. Na szczęście była to jedna z ostatnich klatek, której nie uwzględniłem w procesie składania.

Błędy w fotografii gwiazd: zaświetlenie kadru przez światła samochodu

2. Stabilizacja drgań

Wiele aparatów i obiektywów jest wyposażonych w system redukcji drgań. Są to technologie, które pozwalają wykonać ostre zdjęcie przy fotografowaniu „z ręki” w gorszych warunkach oświetleniowych. Dzięki nim nawet dla pozornie za długich czasów naświetlania otrzymamy nie poruszone zdjęcia. Jednak przy wykonywaniu zdjęć aparatem ustawionym na statywie systemy te powinny zostać wyłączone. Oprogramowanie odpowiedzialne za działanie tych systemów zostało zaprojektowane tak, aby redukować każde, nawet najmniejsze drgania. W przypadku, gdy aparat jest ustabilizowany ma statywie takich drgań nie ma. Niestety system o tym nie wie i cały czas stara się korygować drgania, samemu je generując. Dlatego to co jest zbawienne przy wieczornym fotografowaniu „z ręki” jest zupełnie bezużyteczne i niepotrzebne przy fotografowaniu ze statywu.

3. Włączone odszumianie dla długich czasów naświetlania

To opcja bardzo przydatna, gdy robimy pojedyncze, długie ujęcie na wysokim ISO. Aparat po zasadniczym naświetlaniu wykonuję tzw. darka, czyli naświetla drugi raz, ale tym razem bez otwierania migawki. Ma to na celu zarejestrowanie samych szumów, jakie powstają przy długim naświetlaniu i następnie ich automatyczne odjęcie od zasadniczego zdjęcia. Jeśli nasz czas naświetlania wynosi 1 minutę, to tyle samo aparat będzie wykonywał rejestrację szumów. Oznacza to, że kolejne ujęcie będzie mogli wykonać po 2 minutach. W efekcie, gdy zapomnimy wyłączyć tej opcji, będziemy mieli przerwy pomiędzy kolejnymi ujęciami, a co za tym idzie, nie otrzymamy ciągłych śladów gwiazd.

Błędy w fotografii gwiazd: nie wyłączenie odszumiania dla długich czasów

4. Wstępne podnoszenie lustra

Opcja ta, występująca w niektórych aparatach, pozwala na zminimalizowanie drgań wywołanych uderzającym lustrem i tym samym zrobienie w teorii ostrzejszego zdjęcia. Gdy korzystamy z tej opcji aparat stosuje opóźnienie pomiędzy podniesieniem lustra a otwarciem migawki. Nie jest ono wielkie, rzędu 1-2 sekund, jednak w przypadku fotografii ruchu gwiazd zupełnie zbędne. Zdecydowanie większe poruszenia zarejestrujemy w związku z długim czasem naświetlania i poruszającymi się obiektami, jak np. liście na drzewach. W fotografii startrails opcja ta oznacza kolejną, niepotrzebną przerwę między kolejnymi ujęciami.

Błędy w fotografii gwiazd: efekt zaparowania obiektywu

5. Zaparowany obiektyw

Mając do dyspozycji interwałometr, żal z niego nie skorzystać. Ustawiamy parametry ekspozycji, określamy, ile ujęć chcemy wykonać, włączamy proces fotografowania i mam sporo wolnego czasu. Można iść poczekać w cieple, w aucie. Niestety natura tylko czeka aż stracimy czujność, by zrobić nam niespodziankę. Przy bezchmurnych i bezwietrznych nocach, gdy tylko temperatura powietrza spadnie poniżej punktu rosy, para wodna zawarta w powietrzu zaczyna się osadzać na zimnych przedmiotach. Najpierw wilgoć zacznie się osadzać na nogach statywu, by chwilę później dobrać się do naszego obiektywu. W skrajnych przypadkach cała przednia soczewka obiektywu może pokryć się wodą.

Błędy w fotografii gwiazd: efekt osiadania statywu

6. Osiadanie statywu

Kolejny błąd związany ze statywem. A dokładniej mówiąc z jego rozstawieniem. Wystarczy odrobinę mniej stabilny grunt pod jedną z nóg statywu, by pod wpływem ciężaru aparatu wraz z obiektywem cały zestaw bardzo powoli, ale systematycznie przechylał się w jednym kierunku. Przy pojedynczych zdjęciach, nawet tych dłuższych, nie będzie to miało żadnego znaczenia i wpływu na naświetlanie. Nawet minuta to zbyt krótki czas, abyśmy mogli zaobserwować ten wpływ na zdjęciu. Jednak w przypadku fotografii ruchu gwiazd, która trwa znacznie dłużej, efekt będzie już zauważalny i może popsuć całe ujęcie.
I o ile potrącenia statywu jesteśmy zazwyczaj świadomi i możemy zareagować rozpoczynając wszystko od nowa, to o powolnym przechylniu się statywu wraz z aparatem dowiemy się niestety już po fakcie, w domu.

Błędy w fotografii gwiazd: Księżyc w kadrze

7. Uwaga na Księżyc

Nasz naturalny satelita jest często niedocenianym, bardzo mocnym źródłem światła w nocy. Jest też źródłem dynamicznym, zmieniającym swoje położenie z czasem. Zwróćmy uwagę, czy przypadkiem za jakieś czas nie znajdzie się on w naszym kadrze. Może to mieć zgubny efekt dla naszego zdjęcia. Księżyc to takie Słońce nocy, a pod Słońce lepiej nie fotografować. Jeśli na plener fotograficzny wybraliśmy się w okresie po pełni, a przed nowiem, to musimy pamiętać, że Księżyc może nam sprawić niespodziankę wyłaniając się spod horyzontu, prosto w centrum naszego kadru. Jest to wprawdzie bardzo mało prawdopodobne, jednak może się zdarzyć. Znajomość zachowania się Księżyca na niebie jest bardzo przydatna w nocnej fotografii. To jednak temat na osobny wpis.

8. Rutyna

Pewność siebie zgubiła już niejednego. Wraz z doświadczeniem i ilością udanych nocnych kadrów powoli zasypia nasza czujność. Z czasem wyzbywamy się wypracowanych nawyków, dzięki którym nasze zdjęcia były coraz lepsze. Zapominamy jak ważne były pewne detale. Przestajemy zwracać na nie uwagę, co kiedyś na pewno przełoży się na nieudaną sesję i naszą frustrację. Tak, właśnie frustrację, bo takie uczucie towarzyszy, gdy mamy świadomość, że te idealne warunki, z których tak się cieszyliśmy, mogą się już nie powtórzyć.
Pamiętajmy, że diabeł tkwi w szczegółach. Zwracajmy na nie uwagę.

 

Pozostałe części cyklu o fotografii ruchu gwiazd:

Część 1 poradnika: Fotografia startrails – wprowadzenie

Część 2 poradnika: Startrails czyli jak fotografować ruch gwiazd

Część 3 poradnika: Najczęstsze błędy w fotografii ruchu gwiazd (startrails) – cz. I

Piotr Potępa

Podobało się? Poleć lekturę znajomym! Polub Nightscapes na Facebooku! Masz jakieś pytania lub sugestie odnośnie tematu który powinienem poruszyć? Skomentuj lub napisz do mnie maila.

Może Ci się również spodoba

2 komentarze

  1. Koziołrogacz pisze:

    Rosa osiadająca na obiektywie, to prawdziwa zmora nocnej fotografii długoczasowej. Szczególnej uwagi wymaga fotografowanie szerokokątnym obiektywem, gdzie osłona przeciwsłoneczna jest bardzo skromna, a zamontowanie odrośnika nie wchodzi w rachubę, ze względu na ograniczenie pola widzenia. Ciekaw jestem jakie posiadasz patenty, a może powinieneś poświęcić temu zagadnieniu osobny artykuł ? Oczywiście o ile Twoje pomysły nie stanowią ścisłej tajemnicy.

    • Piotr Potępa pisze:

      To prawda. Nie ma nic gorszego niż kompletnie zepsute ujęcie przez zaparowany obiektyw.
      O tym jak zapobiegać będzie osobny wpis. Sam używam baaardzo prowizorycznej grzałki, którą delikatnie podgrzewam obiektyw.

Skomentuj

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.