Fazy zmierzchu. Czyli fotografia nocna niekoniecznie nocą.

Nightscapes.pl ma traktować o fotografii nocnej. Kiedy więc możemy mówić o nocy? Na tak zadane pytanie  zapewne sporo osób odpowie, że noc zaczyna się po zachodzie Słońca a kończy po jego wschodzie. Dla mnie, „fotografa nocnego”, taka odpowiedź będzie miała sens. Jeśli jednak będziemy się trzymać powszechnie obowiązującej terminologii takie stwierdzenie nie będzie poprawne.

Po zachodzie Słońca

Przejście między dniem a nocą jest dość płynne. Bezpośrednio po tym jak Słońce schowa się pod horyzontem mówimy o zmierzchu. Wraz z coraz głębszym zanurzaniem się Słońca pod horyzontem zmniejsza się ilość rozproszonego światła w atmosferze i niebo staje się stopniowo coraz ciemniejsze.
Wyróżniamy trzy fazy zmierzchu:

  • zmierzch cywilny,
  • zmierzch żeglarski,
  • zmierzch astronomiczny.

Fazy zmierzchu

Zmierzch cywilny

Ma miejsce gdy Słońce znajduję się nie więcej niż 6° poniżej horyzontu. W trakcie tej fazy jest jeszcze na tyle dużo światła w atmosferze, że bez problemu możliwe jest obserwowanie horyzontu i obiektów na ziemi. Niebo ma jeszcze kolor niebieski. Gwiazdy nie są jeszcze widoczne gołym okiem. Możliwe jest obserwowanie jasnych planet takich jak: Wenus i Jowisza. Jest jeszcze na tyle jasno, że możliwa jest szybka jazda samochodem bez włączonych świateł.

Zmierzch żeglarski

Jest to okres, kiedy Słońce znajduję się od 6° do 12° pod horyzontem. Wciąż możliwa jest obserwacja horyzontu, choć nie rozpoznamy już na nim zbyt wielu szczegółów. Obiekty na ziemi są widoczne w formie zarysów. Na coraz ciemniejszym niebie zaczyna być widać najjaśniejsze gwiazdy. Bez problemu dostrzeżemy Syriusza, Wegę, Arktura. Nie powinniśmy mieć również problemów z obserwacją słabiej świecące planety jak Merkury czy Mars. Możliwość obserwowania zarówno obiektów na horyzoncie jak i na niebie była wykorzystywana przez żeglarzy do astronawigacji. Stąd właśnie potoczna nazwa tej fazy zmierzchu.

Zmierzch astronomiczny

Mówimy o nim, gdy tarcza słoneczna znajduję się pomiędzy 12 a 18 stopniem kątowym pod horyzontem. Bez dodatkowego źródła światła, jak latarka, światła miejskie czy choćby blask Księżyca nie jest możliwe rozróżnianie obiektów na ziemi. Linia horyzontu jest widoczna praktycznie tylko w formie delikatnej łuny nad miejscem, w którym znajduje się Słońce. Na niebie królują gwiazdy. Dla większości ludzi będzie to już noc.

Noc astronomiczna

Następuje po zakończeniu zmierzchu astronomicznego. Słońce znajduję się więcej niż 18 stopni kątowych poniżej horyzontu. Niebo jest idealnie ciemne. Jest to pora uwielbiana przez fotografów polujących na obiekty tzw. głębokiego nieba. W Polsce, w miesiącach wiosenno-letnich przez pewien czas noc astronomiczna nie występuje. Mówimy wtedy o białych nocach.

Analogicznie przed wschodem Słońca rozróżniamy świt (lub inaczej brzask) astronomiczny, żeglarski oraz cywilny.

Dlaczego o tym piszę? Warto sobie uzmysłowić, że większość zdjęć nocnych nie powinna być robiona w nocy! Jeśli nie myślimy o fotografowaniu gwiazd lub obiektów głębokiego nieba powinniśmy się skłaniać ku zmierzchowi. To właśnie ta pora jest najlepsza do uwieczniania tzw. nocnych kadrów miejskich. Właśnie wtedy możemy się wstrzelić w moment, gdy światło naturalne równoważy się z oświetleniem miejskim. Jeśli będziemy w odpowiednim miejscu o odpowiedniej porze, nie będziemy musieli wybierać między dobrze naświetlonym niebem a nie prześwietloną iluminacją miejską. Nasz aparat spokojnie poradzi sobie z całą rozpiętością tonalną sceny.

Warto również poznać powyższe pojęcia ze względu na fakt, że są one używane praktycznie w każdym narzędziu, które służy do planowania tzw. fotografii nocnej. Bez korzystania z dobrodziejstw jakie one dają i bez dobrego zrozumienia czym charakteryzują się poszczególne fazy zmierzchu zrobienie takich kadrów byłoby po prostu niemożliwe.

Piotr Potępa

Podobało się? Poleć lekturę znajomym! Polub Nightscapes na Facebooku! Masz jakieś pytania lub sugestie odnośnie tematu który powinienem poruszyć? Skomentuj lub napisz do mnie maila.

Może Ci się również spodoba

1 Odpowiedź

  1. 8 sierpnia 2019

    […] nawet do pierwszej kwadry. Ważne jest aby Księżyc zachodził przed rozpoczęciem świtu astronomicznego, dając tym samym szansę na sfotografowanie centrum Drogi […]

Skomentuj

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.