Perseidy 2018 – Gdzie szukać na niebie i jak fotografować

Rój Perseidów

Połowa wakacji to okres kiedy na niebie możemy wypatrywać Perseidów. To jeden z najbardziej znanych rojów meteorów. Co roku Ziemia przecina swoją orbitą obszar, w którym znajdują się pozostałości komety 109P/Swift-Tuttle. I to właśnie kosmiczne drobinki, które kometa gubi przelatując w pobliżu Słońca, spalają się wpadając w ziemską atmosferę, tworząc bardzo widowiskowe „spadające gwiazdy”. Perseidy są bardzo regularnym rojem meteorów. Możemy je podziwiać co roku od połowy lipca nawet do końca sierpnia.

Kiedy fotografować Perseidy

Maksimum perseidów wypada zawsze w okolicach 12-13 sierpnia. Nie inaczej będzie oczywiście w tym roku. Co jednak najważniejsze, w 2018 maksimum perseidów przypadnie w Polsce na godziny nocne. W niedzielę 12 sierpnia po godz. 22:00 rozpocznie się największa aktywność tego roju. To doskonała wiadomość, bo często zdarza się, że to maksimum przypada, kiedy w Polsce jest dzień. Przez to w nocy możemy oglądać zdecydowanie mniejszą ilość spadających gwiazd. Jakby tego było mało, w 2018 roku maksimum Perseidów wypada zaledwie dobę po nowiu Księżyca. Oznacza to, że w tym roku będziemy mieć idealne warunki do obserwacji i fotografowania Perseidów, bo na niebie nie będzie przeszkadzał świecący jasno Księżyc! Ten niezwykle korzystny układ daję nadzieję, że 12 sierpnia będziemy mogli obserwować nawet do 100 zjawisk w ciągu godziny.

Szanse na zobaczenie spadających Perseidów będą wzrastały wraz z upływem nocy. Najbardziej sprzyjająca pora do obserwacji to druga połowa nocy, kiedy to radiant roju będzie się znajdował najwyżej.

Wspomnieć należy również, że bardzo duża aktywność roju Perseidów będzie występowała w noc przed i po maksimum. Jeśli więc w niedzielę nie dopisze pogoda warto próbować również w sobotę i poniedziałek.

Położenie na niebie radiantu roju Perseidów w nocy 12/13 sierpnia 2018.

Gdzie szukać na niebie Perseidów

Radiant roju Perseidów znajduje się w gwiazdozbiorze Perseusza. Jest to gwiazdozbiór położony na niebie poniżej gwiazdozbioru Kasjopei. Tę konstelację jest zdecydowanie łatwiej odnaleźć na niebie ze względu na jej bardzo charakterystyczny kształt litery W. Będzie ona widoczna w kierunku północno-wschodnim. To właśnie gwiazdozbiór Perseusza jest miejscem na niebie, z którego będą się sypały gwiazdy. Nie oznacza to, że tylko tam będą widoczne meteory. Te będą widoczne na całym niebie. Starajmy się obserwować jak największy obszar nieba zwiększając tym samym szansę na zaobserwowanie efektownych zjawisk.

Gdzie i jak obserwować Perseidy

Najlepiej obserwacje prowadzić poza miastem, z dala od wszelkich świateł. Podniesie to dodatkowo szansę na wyłapanie nawet tych najsłabiej świecących Perseidów. Ważne jest abyśmy mogli obserwować jak największy obszar nieba. Unikamy więc wysokich drzew i zabudowań, które mogą nam przesłaniać widok. Idealnym miejscem jest jakaś duża polana w lesie lub odkryte wzniesienie bądź góra.

Do obserwacji przyda się wygodny fotel lub leżak, z którego będziemy mogli komfortowo patrzeć w niebo, nie narzekając co chwilę na bolący kark. Nie zapomnijmy zabrać ze sobą ciepłych ubrań lub jakiegoś koca. Noc może być już chłodna, zwłaszcza gdy nie będziemy się ruszać, wpatrując się w niebo.

Tak jak pisałem wyżej niekoniecznie musimy się wpatrywać w gwiazdozbiór Perseusza. Meteory będą widoczne na całym niebie więc ustawmy się tak jak nam będzie wygodnie. Ważniejszą kwestią jest adaptacja wzroku do ciemności. Po pewnym czasie przebywania w ciemności ludzki wzrok adaptuje się do warunków. Dzięki temu jesteśmy w stanie zobaczyć znacznie więcej szczegółów no i oczywiście spadających gwiazd. Dlatego starajmy się nie świecić latarkami a tym bardziej nie używać smartfonów, które świecą nam prosto w twarz. Odłóżmy je na bok i cieszmy się pięknem rozgwieżdżonej nocy!

Jak fotografować Perseidy

O tym jak fotografować Perseidy wyjaśniałem w poradniku jakiś czas temu. Większość tych porad jest cały czas aktualna dlatego przypomnę tutaj te najważniejsze.

Co będzie potrzebne

Aby sfotografować spadające Perseidy będziemy potrzebowali standardowy zestaw wykorzystywany w fotografii nocnej:

• aparat wraz ze statywem,
• obiektyw, najlepiej jak najjaśniejszy i z jak największym polem widzenia (obiektyw szerokokątny),
• pilot lub wężyk do wyzwalania migawki,
• naładowana bateria i karta pamięci,
• latarki, które ułatwią ustawienie ostrości (tu przeczytasz jak ustawić ostrość),
• dużo wolnego czasu.

Jakim obiektywem fotografować

Spadające meteory to zjawisko bardzo krótkie i występujące dość losowo na niebie. Dlatego warto skorzystać z obiektywu szerokokątnego. Im szersze pole widzenia będziemy rejestrować, tym większa szansa na sfotografowanie Perseidów. Ideałem do polowania na meteory jest obiektyw typu rybie oko.

Obiektywy o węższym polu widzenia również pozwolą nam na sfotografowanie spadających gwiazd. Oczywiście nasze szanse będą sporo mniejsze, niż przy szerokokątnej optyce. Jednak jeśli szczęście nam już dopisze i uwiecznimy meteor, to będzie on dużo bardziej okazały  niż w przypadku użycia obiektywu szerokokątnego. W tym drugim przypadku bardziej okazałe w kadrze będą tylko bolidy, czyli te najjaśniejsze zjawiska. Wybór obiektywu jest więc trochę takim wyborem pomiędzy zwiększeniem szans na złapanie czegokolwiek a uwiecznieniem okazałego zjawiska w kadrze.

Inaczej ma się sprawa z jasnością obiektywu. Tu sprawa jest prosta. Im jaśniejszy obiektyw, tym większe prawdopodobieństwo, że zarejestrujemy meteor na zdjęciu. Przy ciemniejszych obiektywach musimy liczyć na sporo szczęścia, bo raczej nie uda nam się zarejestrować słabszych i szybciej przelatujących meteorów.

Jak ustawić kadr

Kadr powinien być atrakcyjny. To jest główna reguła wszystkich zdjęć, w tym również nocnych.

Jeśli jednak nie mamy zacięcia artystycznego i zależy nam głównie na sfotografowaniu Perseidów, ustawmy kadr tak, aby obejmował on jak najwięcej nieba. Obiektywu nie musimy kierować w stronę samego radiantu. Możemy się podjąć tego wyzwania i spróbować uwiecznić miejsce z którego wylatują spadające gwiazdy. Jednak równie dobrym będzie każdy inny kierunek. Dobrym wyborem będzie skierowanie obiektywu w kierunku południowym, gdzie będzie świecił bardzo jasny Mars. Może uda nam się uwiecznić jakiegoś Perseida w jego towarzystwie.

Jak ustawić ostrość

Najbezpieczniej jest ustawić ostrość w trybie manualnym. Jednak jeśli ktoś nie ma w tym zakresie doświadczenia może skorzystać z autofocusa. W takim przypadku polecam złapanie ostrości na bardzo jasnym Marsie lub jakimś świetle widocznym gdzieś daleko na horyzoncie. Musimy tylko pamiętać o tym, aby po tym jak aparat potwierdzi wyostrzenie, wyłączyć system autofocusa. W innym przypadku przy kolejnych wyzwoleniach migawki aparat ponownie będzie się starał wyostrzyć, co zaowocuje jedynie rozogniskowaniem. Dopóki nie zmienimy ogniskowej nie musimy się martwić ponownym ustawieniem ostrości. Po szczegóły odnośnie ostrzenia odsyłam do osobnego poradnika opisującego jak ustawić ostrość.

Jakie ustawić parametry

Tu zasada jest bardzo prosta. Musimy złapać jak najwięcej światła w jak najkrótszym czasie. Zwiększy to nasze szanse na sfotografowanie Perseidów.

Oczywiście, tak jak w przypadku większości zdjęć nocnych, parametry ustawiamy w trybie manualnym. Automatyka aparatu zazwyczaj gubi się w tak trudnych warunkach.

• Przysłona – Im bardziej otwarta, tym lepiej. Nie ustawiamy wysokich wartości F/10 – F/16. Operujemy w zakresie niższych wartości F/2.8 – F/3.5. Jeśli ktoś dysponuje jasnym, stałoogniskowym obiektywem może pracować nawet na przysłonach F/1.4 – F/2.0. W przypadku jasnych obiektywów możemy się pokusić o delikatne przymknięcie przysłony w celu zmniejszenia wad optycznych.
• ISO – Wartość ISO zależy od tego jak nasz aparat będzie znosił wysokie czułości w ciepłą sierpniową noc. Wyższe ISO to wyższe szumy ale też większa szansa na sukces. Dlatego zalecam ustawianie wyższych wartości nawet na poziomie 1600-3200.
• Czas – Ustawmy najdłuższy możliwy niepowodujący rozmazania gwiazd. Dobrze jest się kierować regułą 600 opisaną przy okazji poradnika o fotografowaniu gwiazd w formie punktów. Jeśli nie zależy nam na gwiazdach w formie punktów możemy wydłużyć czas pojedynczej ekspozycji. W takim wypadku dobierzmy go eksperymentalnie tak aby nie prześwietlić zdjęcia. Będzie to mogło być nawet 30 sekund. Dokładna długość czasu ekspozycji zależeć będzie od tego jaką ustawiliśmy przesłonę i czułość. Dlatego czas ustawiamy eksperymentalnie, tak aby kadr był poprawnie naświetlony.

Ile musimy zrobić zdjęć? Im więcej tym lepiej. Z każdym zdjęciem rośnie nasza szansa na sfotografowanie Perseida.

Po ustawieniu aparatu na statywie nie zapomnijmy o wyłączeniu stabilizacji. Przy włączonej zdjęcia mogą być delikatnie nieostre. Równie istotnym przy fotografowaniu Perseidów jest wyłączenie odszumiania dla długich czasów naświetlania. Gdy tego nie zrobimy aparat będzie po każdym zdjęciu wykonywał drugie, na którym rejestrował będzie same szumy. Zdjęcie może będzie w takim przypadku mniej zaszumione jednak przez połowę czasu nie będziemy rejestrowali obrazu nieba. Co oczywiście zmniejsza nasze szanse.

Pogodnego nieba i całej masy Perseidów w kadrze!